Fysieke omgeving in ‘Safewards Model’

Het ‘Safewards Model’ is gebaseerd op jarenlang onderzoek van prof. Len Bowers. Autoriteit op het gebied van intensieve psychiatrische zorg, agressie en dwang & drang reductie. Het ‘Safewards Model’ biedt een set van aanknopingspunten om conflicten (in brede zin) en dwangmaatregelen op psychiatrische afdelingen te verminderen. Centraal staan factoren die van invloed zijn op het ontstaan van allerlei vormen van conflict of ‘probleemgedrag’, die kunnen leiden tot dwangmaatregelen. Het kan gaan om agressie, overtreding van regels, middelen gebruik, weglopen, weigeren van medicatie en zelfbeschadiging/suïcide. Onderzoek naar de toepassing van tien verschillende interventies die voortkomen uit het ‘Safewards Model’ op 31 afdelingen heeft geleid tot een vermindering van conflicten met 14.6% en een vermindering van dwang en drang toepassingen (zoals dwangmedicatie, insluiting, fixatie) met 23.6%.

Het ‘Safewards Model’

Het ‘Safewards Model bestaat uit 6 domeinen (‘orignating domains’) die in een bepaalde mate binnen afdelingen aanwezig zijn en die een rol spelen bij het ontstaan van conflicten en dwang en drang. Bepaalde kenmerken binnen elk van deze 6 domeinen vormen een trigger voor het ontstaan van conflicten.  Deze zogenaamde ‘flashpoints’ binnen een domein kunnen ontvlammen tot een conflict wat vervolgens weer kan leiden tot dwangmaatregelen (‘containment’). Dwangmaatregelen zelf kunnen ook leiden tot conflicten. Door interventies van de staf (‘staf modifiers’) en deels ook door de wijze waarop patiënten (leren) reageren (‘patient modifiers’) kunnen conflicten verminderen. De staf kan ingrijpen op het niveau van de ‘originating domains’, kan triggers voorkomen, kan de link tussen triggers en conflicten verbreken, kan bewust kiezen om geen  dwangmaatregelen in te zetten en kan zorgen dat dwangmaatregelen niet leiden tot nieuwe conflictsituaties. Het ‘Safewards Model vergroot het bewustzijn de aanwezigheid en herkenning van de ‘originating domains’ en bijbehorende ‘flashpoints’ en het helpt teams bij het bepalen van een strategie om de veiligheid van patiënten en staf te vergroten. 

Domeinen & flashpoints 

De 6 domeinen die kunnen leiden conflicten en dwangmaatregelen zijn:

1. Het team: de interne structuur (helder en duidelijk), de regels die gelden (duidelijk, consistent en flexibel), de werkprocessen, de efficiency (geordend, duidelijke focus, ook in uitstraling van de afdeling), de normen en waarden, de gebruiken.
2. De fysieke omgeving: gesloten deur (mate van openheid), de kwaliteit van de omgeving (respectvol, comfortabel, eigenwaarde ondersteunend), complexiteit (overzichtelijke lay-out, zien en gezien worden, toezicht), aanwezigheid van separatie mogelijkheden (leidt tot gebruik ervan), aanwezigheid van een intensive care unit (humanere alternatieven voor insluiting), aanwezigheid van comfort rooms, veiligheid van omgeving (zelfbeschadiging en suïcide mogelijkheden).
3. Buiten het ziekenhuis: relatie en contact met thuisfront (al dan niet leidend tot spanning, onrust) bezoek, spanningen met familie en vrienden, perspectief na ontslag, thuissituatie, verlies van sociale contacten, afhankelijkheid en hospitalisatie, sociale druk.
4. Patiënten als groep: communicatie en interactie tussen patiënten, elkaar aansteken en onenigheid
5. Patiënt kenmerken: symptomen, demografie (leeftijd, geslacht), verleden met misbruik, angsten, wanen, middelengebruik, ziekte inzicht.
6. Wet- en regelgeving: externe structuur, juridische context, beleid, klachtenregeling, ziekenhuis beleid, wijze van aangifte en vervolging in geval van conflicten.

Voor een schematische weergave van het model, KLIK HIER

‘Flashpoints’

Elke domein heeft zijn eigen ‘flashpoints’, kenmerken die kunnen ontvlammen tot een conflict. Voor de fysieke omgeving is dat bijvoorbeeld: de gesloten deur van de afdeling en de beperking van de bewegingsvrijheid, wat kan leiden tot verzet of frustratie bij patiënten. Ook de complexiteit van de afdeling, het gebrek aan overzicht en ontbreken van toezicht van personeel (in bepaalde delen van de afdeling) kan leiden tot conflicten tussen patiënten (irritaties, pesten en erger). De shock van het opgenomen zijn, wordt versterkt als de omgeving achterstallig onderhoud vertoont, rommelig en vies is. Dergelijke flashpoints bieden aanknopingspunten voor uiteenlopende interventies binnen alle domeinen van het model. Het model laat zien dat het ontstaan van conflicten en de preventie ervan een integrale aanpak vergt.

Meer weten over het ‘Safewards model’:

Facebook                          https://www.facebook.com/groups/safewards/
Youtube                            http://www.youtube.com/channel/UCSmHNS2fTE81Wa3BCa5UC4g
Twitter                              https://twitter.com/Safewards

Petra van der Schaaf (Onderzoeker-Adviseur Healing environment/Evidence Based Design)

Oazis, Onderzoek & Advies
M 06 400 133 90
E   info@oazis.nl
W www.oazis.nl